Czy masz czasami wrażenie, że twój przekaz nie trafia do odbiorcy? To może być błąd skrzywienia perspektywy, który obserwujemy u wielu ludzi projektujących prezentacje lub treści e-learning.

Paradoksem ostatnich lat w uczeniu jest fakt, że wszyscy jak jeden mąż zgodzili się, że trzeba przejść z pojęcia teaching (nauczanie) na learning (uczenie się), a jednak czasami postępujemy dokładnie wbrew tej zasadzie.

W e-learning często ulegamy fascynacji prezentacjami multimedialnymi, choć jako andragogicy wiemy, że pasywne metody uczenia są mniej skuteczne niż zaangażowanie uczestnika w działanie, a najlepiej uczenie innych. Czasami rozmawiam z klientami prezentując możliwości social learningu, zaangażowanie uczestników w proces, budowanie społeczności uczącej się, community of practice… po czym i tak muszę odpowiedzieć na pytanie ile kosztuje jeden „ekran”.

Czytając „Zen prezentacji” Garra Reynoldsa zrozumiałem, że to błąd skrzywienia perspektywy (to pojęcie wymyśliłem na potrzeby artykułu). Reynolds opisuje jak powinien podejść do prezentacji profesjonalista (prostota, slajdy z konkretną ideą, nieprzeładowane itd.) po czym stwierdza:

… możemy wyobrazić sobie frustrację młodego „oświeconego” profesjonalisty, gdy jego szef przegląda materiały wizualne prezentacji na dzień przed pokazem i mówi: Źle. Te slajdy są zbyt uproszczone. Te slajdy nic nie mówią…

No tak, ale przecież to nie slajdy mają mówić. Błąd skrzywienia perspektywy polega na tym, że szef widzi tylko wydruki slajdów (ewentualnie ekran z bliska) i fałszywie utożsamia to co widzi z tym co będą odbierać słuchacze. A oni: nie będą widzieli z bliska, nie znają tematu jak ów szef, poza tym będą mieli prezentera, który ma przekazać ideę (dane można dać w handoutach) i tylko te dane, które potrzebuje, żeby ludzie coś zapamiętali. Dodatkowo szef zakłada, że im więcej na slajdach, tym więcej zostanie przekazane słuchaczom, a jest dokładnie odwrotnie – słuchacze nic nie zapamiętają.

Podobny błąd obserwuję w pracy związanej z e-learningiem. Czasami zapominamy, że fakt, że władowaliśmy gigabajty treści i zrobiliśmy powalające efekty specjalne (animacje, dźwięki, eksplozje, co tam jeszcze) nie oznacza, że ktokolwiek się cokolwiek nauczy, jeśli nie zadbamy o podstawy metodyczne (aktywne uczenie, procesy grupowe, spójność przekazu i takie tam…). Ludzie trochę się uczą z książek i prezentacji, ale sami wiemy jakiego szwungu dostają, gdy się ich zaangażuje, uaktywni, pozwoli wspólnie działać i przeformułowywać to co usłyszeli, rozbudzi emocje. Wtedy uczą się na potęgę.

Jednak błąd skrzywienia perspektywy powoduje, że jeśli treści nie widać na ekranie, to korci, żeby ją wrzucić na 72-gi ekran prezentacji.

Miałem kilka dni temu okazję rozmawiać z Inigo Babotem liderem firmy konsultingowej specjalizującej się w e-learningu. Firma nie jest duża, ale robi projekty zarówno w Europie jak i w USA i to z całkiem poważnymi firmami.

Inigo na zajęciach z nami. Jak widać zielona tablica też się nadaje do pracy nad elearningiem.

Inigo miał z nami warsztat w Salamance (więcej z tego wyjazdu w artykule o pięknej Ines), podczas którego robiliśmy case study dotyczące firmy, w której okazało się, że pracownicy nienawidzą e-learningu. Oczywiście błąd skrzywienia występował tam w pełnej krasie.

Spytałem Inigo, czy w jego praktyce konsultingowej często spotyka się z tym paradoksem.

– Oczywiście – usłyszałem – ale na szczęście dotyczy to mniej doświadczonych klientów, których w Stanach jest coraz mniej.

Odetchnąłem z ulgą. Więc jednak jest lekarstwo.

Jeśli doszedłeś do tego miejsca, to koniecznie napisz, co o tym sądzisz, bo strasznie jestem ciekaw.